Η μαρμάρινη προτομή εδράζεται σε μαρμάρινη ψηλή παραλληλεπίπεδη στήλη, η οποία περιβάλλεται από δύο ορθογώνια ένθετα μαρμάρινα πλαίσια που ξεκινούν από το υπόβαθρο της στήλης μέχρι τη μέση της. Η στήλη είναι τοποθετημένη σε υπόβαθρο και βάση. Ο Παπαδιαμαντόπουλος παριστάνεται μετωπικά σε ώριμη ηλικία, με εντυπωσιακό ψηλό καπέλο, βλέμμα στραμμένο προς τα πάνω και δασύτριχο μουστάκι. Φέρει κάπα φοδραρισμένη με γούνα - χειμερινή περιποιημένη ενδυμασία των προκρίτων της εποχής - ανοιχτή μπροστά στο στήθος για να διακρίνεται το στολισμένο πουκάμισο.
Η τελετή των αποκαλυπτηρίων της προτομής πραγματοποιήθηκε στον Κήπο των Ηρώων την Κυριακή 4 Ιουνίου 1939, φιλοτεχνημένη από το γλύπτη Μ. Καθρέπτα. Μέχρι την τοποθέτησή της το 1939, υπήρχε στον Κήπο των Ηρώων ο τάφος του Πατρινού αγωνιστή με έναν ξύλινο σταυρό. Η πρωτοβουλία της ανέγερσής της ανήκει στο δήμαρχο Μεσολογγίου, Χ. Ευαγγελάτο και οι δαπάνες καλύφθηκαν από εισφορές του συλλόγου των Αιτωλοακαρνάνων της Πάτρας. Η τελετή ξεκίνησε το πρωί με τις καταθέσεις στεφάνων στον τύμβο των πεσόντων και τον ανδριάντα του Βύρωνα και κατόπιν ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής, με πανηγυρικούς λόγους που εκφώνησαν ο πρόεδρος του συλλόγου, Ι. Σαρλής, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου, Ν. Λούβαρης και ο πρόεδρος του συνδέσμου «Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη» Πατρών, Ι. Σιγαλός, παρουσία των απογόνων του Πατρινού έμπορου (Πηγές 3-6). Λίγες μέρες αργότερα (25 Ιουνίου) στον Κήπο των Ηρώων θα γίνουν και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου των Αμερικανών φιλελλήνων.
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Κήπος των Ηρώων. Μεσολόγγι  |
Η απόφαση για την ανέγερση της προτομής του Παπαδιαμαντόπουλου συνάντησε πολλά εμπόδια μέχρι την πραγματοποίησή της, καθώς σ’ όλη τη μακρά διαδρομή (1926-1939) των συζητήσεων, προσέκρουε σε δύο βασικά εμπόδια: την εξεύρεση των πόρων και την ηθική αξίωση που ήγειρε ο δήμος Πατρών, ότι η προτομή του Παπαδιαμαντόπουλου έπρεπε πρωτίστως να ανεγερθεί στον τόπο καταγωγής του, την Πάτρα (όπου τελικά θα τοποθετηθεί στις 17 Οκτωβρίου 1971).
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
(στο άνω μέρος της στήλης) Ι. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
(κάτω δεξιά στο υπόβαθρο) ΑΚΑΜΑΤΩ/ ΦΡΟΝΤΙΔΙ ΣΥΛΛΟΓΟΥ/ ΤΩΝ ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ/ ΑΙΤΩΛΟ-ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ/ 1939
(στο δεξιό πλαϊνό μέρος της βάσης της στήλης) Μ.Π. ΚΑΘΡΕΠΤΑΣ/ ΕΠΟΙΕΙ
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Οι συζητήσεις για την ανέγερση της προτομής ξεκίνησαν ήδη από το 1926. Στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της Πάτρας, στις 30 Δεκεμβρίου, ο δήμαρχος Πατρών, Ι. Βλάχος ανακοίνωσε ότι μαζί με τον δήμαρχο Μεσολογγίου πήραν την απόφαση για την ανέγερση της προτομής και, μετά την προσφορά των 5.000 δρχ. από τους Μεσολογγίτες, ζήτησε την έγκριση ίσου ποσού από τον δήμο Πατρών (Πηγή 1). Οι συζητήσεις αναθερμάνθηκαν εκ νέου τον Μάιο του 1934, όπου ο σύλλογος των Αιτωλοακαρνάνων στην Πάτρα πίεσε το δήμαρχο Πατρών, μιας και υπήρχαν ήδη οι 5.000 δρχ. από τις εισφορές των Μεσολογγιτών και οι 7.000 δρχ. από δικούς τους εράνους, να εισφέρει και αυτός, μέσω εορτών και διαλέξεων και να ανεγερθούν δύο όμοιες προτομές, μια στην Πάτρα και μια στο Μεσολόγγι.
Το 1937 με την εκλογή του νέου διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου των Αιτωλοακαρνάνων, ο δήμαρχος Μεσολογγίου Χ. Ευαγγελάτος επανέφερε την ιδέα, ο σύλλογος όμως δήλωσε ότι αδυνατούσε να βρει τα κονδύλια και αποφάσισε αντί προτομής να αναθέσει σε ζωγράφο την απεικόνιση του Παπαδιαμαντόπουλου σε δύο πίνακες για να στηθούν στα δημαρχεία Πατρών και Μεσολογγίου αντίστοιχα. Από τον Ιανουάριο του 1938 ο Ευαγγελάτος ασκούσε συνεχείς πιέσεις. Αφού εξασφάλισε τη συμπαράσταση της εφημερίδας της Πάτρας, του «Τηλέγραφου», προσπάθησε να συγκεντρώσει χρήματα απευθυνόμενος στον βιομήχανο και ευεργέτη Πατρών, Β. Μαραγκόπουλο (1874-1944). Τέλος κατέφυγε και στην απαίτηση να επιστραφούν εντόκως οι 5.500 δρχ. που είχαν συγκεντρωθεί από τους εράνους στο Μεσολόγγι. Τον Οκτώβριο του 1938 λαμβάνεται οριστικά από το σύλλογο η απόφαση για την ανέγερση της προτομής και μετά από συνεχείς αναβολές της ημερομηνίας των αποκαλυπτηρίων – αρχικά είχε οριστεί η 16η Απριλίου - οι δύο πλευρές κατέληξαν τελικά να πραγματοποιηθεί η τελετή στις 4 Ιουνίου του 1939 (Πηγή 2).
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η Πατραϊκή Δημαρχία στο β’ τέταρτο του 20ου αιώνα 1926-1951. Από τα σωζόμενα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου, Β. Κ. Λάζαρη (επιμ.), Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάτρας, Πάτρα 2008, σ. 52
- Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, 1931-41, Φ.286, Μνημεία
- Εστία, αρ. φ. 17478, 4-6-1939, σ. 5
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 127, 6-6-1939, σ. 1
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 128, 7-6-1939, σ. 1
- Χρόνος, αρ. φ. 416, 6-6-1939, σ. 8
end faq