Ο αγωνιστής Παναγιώτης Αναστασόπουλος ή Αναστόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα πιθανότατα στα 1776. Το προσωνύμιο Καρατζάς με το οποίο έγινε μετέπειτα γνωστός μάλλον οφείλεται στο μελαμψό δέρμα του (από την τούρκικη λέξη karaca). Από μικρός άσκησε το επάγγελμα του τσαγκάρη ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα για άγνωστη αιτία (κάποιες πηγές αναφέρουν ως λόγο κάποια φιλονικία) πέρασε στα Επτάνησα, όπου αρχικά οι Γάλλοι και κατόπιν οι Άγγλοι στρατολογούσαν εθελοντές για τη δημιουργία ελληνικών στρατιωτικών σωμάτων. Από τον Νοέμβριο του 1809 έως τον Μάρτιο του1812 υπηρέτησε στο Ελληνικό Ελαφρό Πεζικό του ∆ουκός της Υόρκης στη Ζάκυνθο, αρχικά ως οπλίτης και κατόπιν ως υπαξιωματικός, ακολουθώντας έτσι τις διαδρομές του επαγγελματία πολεμιστή κατά την προεπαναστατική παράδοση. Λίγα χρόνια πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης και λόγω της σταδιακής απόλυσης των Ελλήνων ενόπλων από τα στρατιωτικά σώματα των Επτανήσων, επέστρεψε στην πατρίδα του όπου συνέχισε την παλιά του δραστηριότητα ως τσαγκάρης, ενώ απασχολούνταν και σε αγροτικές εργασίες. Ο Καρατζάς ήταν παντρεμένος, πιθανόν από το 1805, και είχε αρκετά παιδιά, εντούτοις οι τύχες τους δεν είναι γνωστές. Μόνο για τον πρωτότοκο γιό του Δημήτριο Καρατζόπουλο σώζονται κάποιες πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες και εκείνος διακρίθηκε στις πολεμικές επιχειρήσεις των επαναστατικών χρόνων φτάνοντας μάλιστα έως τον βαθμό του εκατόνταρχου.

Ο Π. Καρατζάς κατά τις παραμονές της Επανάστασης, μαζί με τον Παναγιώτη Ανδριτσόπουλο ήταν επικεφαλής ομάδας 50 ενόπλων (κάπων) στην υπηρεσία του πλούσιου εμπόρου της Πάτρας και ταμία της Φιλικής Εταιρείας Ιωάννη Παπαδιαµαντόπουλου. Δεν έχει εξακριβωθεί αν και ο ίδιος ο Καρατζάς είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Με την ιδιότητα του έµµισθου ένοπλου, υπερασπίστηκε το σπίτι του Παπαδιαµαντόπουλου στις 21 Μαρτίου 1821,σε συγκρούσεις που είχαν ξεσπάσει με τον τουρκικό όχλο. Ο Καρατζάς σύντομα διακρίθηκε για τις πολεμικές του ικανότητες, συμμετέχοντας σε αρκετές επιχειρήσεις περιμετρικά της πόλης της Πάτρας και αποκτώντας ισχυρά ερείσματα στους κόλπους των προκρίτων. Αποφασιστική ήταν η συμβολή του στην πολιορκία των μουσουλμάνων στο κάστρο της Πάτρας και στη µάχη του Γηροκοµείου στις αρχές Αυγούστου 1821. Στις 4 Σεπτεµβρίου 1821 µέλη της οικογένειας Χρυσανθόπουλου, γνωστοί ως Κουµανιώτες, από το οµώνυµο χωριό της Ηλείας, σκότωσαν τον Καρατζά σε αψιµαχία στην µονή Οµπλού. Μεταξύ των δύο οικογενειών είχε πιθανότατα αναπτυχθεί βεντέτα καθότι οι Κουμανιώτες θεωρούσαν τον Καρατζά υπεύθυνο για τον θάνατο του αδερφού τους Σταμάτη κατά την πρώτη ημέρα της εξέγερσης. Πιθανότατα όμως, σύμφωνα με σύγχρονες ιστοριογραφικές ερμηνείες, οι δύο ομάδες ενόπλων είχαν εχθρότητα που οφειλόταν στις προσπάθειες επηρεασμού και εξασφάλισης εύνοιας από τις ομάδες των προκρίτων.

ΠΗΓΕΣ

• Δημήτρης Δημητρόπουλος, «Παναγιώτης Καρατζάς: Η βιογραφία ενός αγωνιστή του 1821. Από την πρόσληψη στην ανάπλαση», Οι αναγνώσεις του 1821 και η Αριστερά, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Βαγγέλης Καραμανωλάκης (επιμ.), Εκδόσεις ΑΣΚΙ- Εφ. Η Αυγή, Αθήνα 2014, σελ. 59-69.
• Νίκος Τόλιζας, λήμμα «Καρατζάς Παναγιώτης», 1821 Lexicon, Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (ΚΕΝΙ) – Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, προσβάσιμο στο https://keni.panteion.gr/images/1821/Karatzas_Panagiotis.pdf (ημερομηνία επίσκεψης 15/09/2020)