Την πρωτοβουλία για την ανέγερση της στήλης την είχε ο Δήμος Πατρέων, μετά από εισήγηση του δημοτικού συμβούλου Α. Φίλια στις 17.5.1971. Στις 4.6.1971 ο δήμος υπογράφει συμφωνητικό με τον γλύπτη Θεόδωρο Βασιλείου, ο οποίος αναλαμβάνει με απευθείας ανάθεση την εκτέλεση του έργου, αντί του ποσού των 50.000 δρχ.

Στις 23.8.1971 η Επιτροπή κρίσεως και παραλαβής καλλιτεχνικών έργων παρέλαβε το έργο και προχώρησε στην έγκρισή του (Πηγή 2). Μετά από εργασίες ανάπλασης της πλατείας 25ης Μαρτίου (πρώην Αγ. Γεωργίου) (Πηγή 3), πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια του τύμβου στις 10.10.1971.

Το μνημείο/αναθηματικός τοίχος διαστάσεων 4.64 Χ 2.30 μ. έχει εντοιχισμένα επτά μπρούτζινα ανάγλυφα. Το κεντρικό παριστάνει την ολόσωμη μορφή του Παλαιών Πατρών Γερμανού, ύψους 1.06 μ. και στηρίζεται σε μπρούτζινη βάση όπου αναγράφεται το όνομα του εικονιζόμενου.

Τα άλλα έξι ανάγλυφα – προτομές είναι διαμέτρου 0.48 μ. και πλαισιώνουν με τις προσωπογραφίες τους ανά τρία το κεντρικό του Γερμανού, ενώ στο άκρο του καθενός είναι χαραγμένο το όνομα του εικονιζόμενου (Πηγή 1). Οι έξι προεστοί που απεικονίζονται είναι αυτοί που συνυπέγραψαν με τον Γερμανό ως μέλη του Επαναστατικού ή Αχαϊκού Διευθυντηρίου στις 26 Μαρτίου 1821 τη Διακοίνωση του Αγώνα προς τους προξένους της Πάτρας (Άγγλο, Γάλλο, Ρώσο): Ανδρέας Ζαΐμης, Μπενιζέλος Ρούφος, Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, Προκόπιος Κερνίκης, Ανδρέας Λόντος και Σωτήριος Θεοχαρόπουλος. Το ίδιο το κείμενο της Διακοίνωσης είναι χαραγμένο σε στήλη που είναι τοποθετημένη από το 1933 στην ίδια πλατεία. Η πλατεία 25ης Μαρτίου (πρώην Αγίου Γεωργίου) θεωρείται πως είναι ο τόπος όπου ο Γερμανός όρκισε τους αγωνιστές και στη συνέχεια υπογράφηκε το κείμενο της Διακοίνωσης.

Τα αποκαλυπτήρια του τύμβου έγιναν με κάθε επισημότητα στις 10 Οκτωβρίου 1971, επί δημαρχίας Κ. Γκολφινόπουλου και με την παρουσία πολλών επισήμων. Η τελετή συνέπεσε με τα 143 χρόνια από την απελευθέρωση της Πάτρας και τα 150 χρόνια της Εθνικής Παλιγγενεσίας (Πηγές 5, 6, 7).

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου

Εικόνα 1:

«Ο αποκαλυφθείς τύμβος της ιστορικής πλατείας Αγίου Γεωργίου με τας αναγλύφους προτομάς πρωταγωνιστών της Εθνεγερσίας, 12-10-1971».

Εικόνα 2:

«Ο Υφυπουργός Διοικητής – Περιφέρειας Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδος κ. Κ. ΚΑΡΥΔΑΣ, ενώ καταθέτει στέφανον εις τον Τύμβον των Προκρίτων εις την πλατείαν Αγίου Γεωργίου, τα αποκαλυπτήρια του οποίου επραγματοποίησε ο ίδιος προηγουμένως κατά την διάρκειαν επιβλητικής τελετής περί την 11ην πρωϊνήν, 11-10-1971».   

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.    Σήματα σεβασμού και μνήμης εν Πάτραις, Ε. Γεωργάτου – Κωνσταντινάκου (επιμ.), Πειραματικό Γυμνάσιο Πάτρας, Πάτρα 2002, σ. 33-35
2.    Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου: 340/18-5-1971∙ 602/17-9-1971
3.    «Παραδίδεται εις τον κοινόν (πλήρως εξωραϊσμένη) η πλατεία Αγ. Γεωργίου», Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 28262, 9-10-1971, σ. 1, σ. 6.
4.    «Αι Πάτραι εώρτασαν χθες την 150ετηρίδα. Αποκάλυψις μνημείου Αχαιών», Νεολόγος Πατρών, φ. 28264, 12-10-1971.
5.    «Τύμβος των προκρίτων Αχαΐας εις την πλατείαν Αγ. Γεωργίου», Η Ημέρα των Πατρών, φ. 8209, 12-10-1971.
6.    «Η πόλις των Πατρών εόρτασε χθες την 150ετηρίδα της Εθν. Παλιγγενεσίας», Εθνικός Κήρυξ Πατρών, φ. 2323, 11-10-1971.
7.    «Με πατριωτικήν έξαρσιν εωρτάσθησαν τα 150 χρόνια», Πελοπόννησος, φ. 8182, 12-10-1971.